Menu
Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, dlaczego niektóre związki przebiegają bezproblemowo, podczas gdy inne pełne są niepokoju, niepewności lub ciągłych nieporozumień? Odpowiedź może tkwić głębiej niż w samej kompatybilności czy wspólnych zainteresowaniach – może być zakorzeniona w Twoim stylu przywiązania.
Teoria przywiązania, po raz pierwszy przedstawiona przez brytyjskiego psychologa Johna Bowlby’ego i rozwinięta przez Mary Ainsworth, wyjaśnia, jak nasze wczesne relacje z opiekunami kształtują wzorce emocjonalne, a co za tym idzie, nasze związki romantyczne w dorosłości. Zrozumienie swojego stylu przywiązania może dostarczyć cennych wglądów w zachowania, wybory i wyzwania, jakie napotykamy w relacjach. Czym więc są style przywiązania i jak wpływają na nasze romantyczne związki?
Charakterystyka: Osoby z bezpiecznym stylem przywiązania zazwyczaj czują się pewnie w swoich relacjach. Nie unikają bliskości, ufają swoim partnerom i nie martwią się nadmiernie o opuszczenie czy zbytnią zależność. Może to wynikać z konsekwentnej, responsywnej opieki, jaką otrzymywały w dzieciństwie, takiej opieki która była podstawą poczucia bezpieczeństwa. Dziecko w relacji z rodzicem, który jest otwarty na jego potrzeby uczy się wyrażania swoich potrzeb i uczuć w bezpieczny i otwarty sposób. Osoby z bezpiecznym stylem przywiązania często tworzą stabilne, zrównoważone i emocjonalnie satysfakcjonujące relacje. Czują się komfortowo zarówno z niezależnością, jak i bliskością, potrafią skutecznie komunikować się i rzadziej wpadają w cykle zazdrości czy konfliktów. Ich poczucie bezpieczeństwa pozwala im przetrwać trudności i rozwijać się razem z partnerem.
Osoby z bezpiecznym stylem przywiązania będą tworzyć relacje z partnerami, którzy cenią otwartą komunikację i emocjonalną bliskość. Są także mniej skłonne tolerować dysfunkcyjne związki, stawiając zdrowe granice, gdy to konieczne.
Charakterystyka: Osoby z ambiwalentnym stylem przywiązania pragną bliskości, ale często obawiają się, że ich partner nie czuje tego samego. Mogą potrzebować ciągłego zapewnienia, stają się zbyt zależne i mają tendencję do lęku przed porzuceniem. Często to rodzi złość nie do zniesienia, co z kolei skutkuje emocjonalnym wycofaniem się. Wynika to z niespójnej opieki, gdzie rodzic lub opiekun był czasem dostępny, ale innym razem nie, czasem reagował na sygnały dziecka ale też często był emocjonalnie niedostępny. Osoby z tym stylem przywiązania często znajdują się w emocjonalnie burzliwych związkach, napędzanych lękiem przed opuszczeniem. Może to prowadzić do zachowań takich jak kontrola partnera, zazdrość i nadmierne martwienie się o przyszłość związku. Ich ciągła potrzeba zapewnienia o obecności, może przytłaczać partnera, co tworzy cykl poczucia odrzucenia, niepewności i niezadowolenia.
Osoby z ambiwalentnym stylem przywiązania często wybierają partnerów, którzy są mniej emocjonalnie dostępni, co wzmacnia ich obawy przed porzuceniem. Taka dynamika może prowadzić do frustrującego związku, w którym jedna osoba stale szuka bliskości, a druga się wycofuje.
Charakterystyka: Osoby z unikowym stylem przywiązania cenią niezależność i samowystarczalność ponad bliskość. Mogą czuć się niekomfortowo z emocjonalną zażyłością i często dystansują się, gdy relacje stają się zbyt intensywne. Styl ten zazwyczaj rozwija się z powodu emocjonalnie zdystansowanej opieki, gdzie dziecko nauczyło się, że potrzeby dotyczące bliskości nie będą konsekwentnie zaspokajane i w celu ich zaspokojenia, można liczyć tylko na samego siebie. Osoby z unikowym stylem przywiązania mogą wydawać się zdystansowane lub emocjonalnie niedostępne w związkach romantycznych. Mogą przedkładać niezależność nad zażyłość i mają trudności z nawiązaniem głębszych emocjonalnych więzi z partnerem. Może to prowadzić do trudności w utrzymaniu długotrwałych, satysfakcjonujących emocjonalnie relacji.
Osoby z unikowym stylem przywiązania mogą przyciągać partnerów bardziej emocjonalnie potrzebujących, co tworzy wzorzec, w którym jedna osoba szuka bliskości, a druga unika zażyłości. Mogą również unikać poważnych związków, skupiając się na luźnych, niezobowiązujących interakcjach, aby uniknąć zależności emocjonalnej. Unikanie bliskości chroni przed porzuceniem – ponieważ brak przywiązania zmniejsza ryzyko cierpienia kiedy relacja się rozpada.
Charakterystyka: Osoby z lękowo-unikowym stylem przywiązania często przejawiają sprzeczne pragnienia w związkach. Pragną bliskości, ale jednocześnie boją się zranienia. Styl ten często wynika z traumy lub znaczącej niestabilności emocjonalnej w dzieciństwie, gdzie opiekun był zarówno źródłem komfortu, jak i lęku. Relacje osób ze zdezorganizowanym stylem przywiązania mogą być chaotyczne i nieprzewidywalne. Wahają się między pragnieniem bliskości a odpychaniem partnera z obawy przed zranieniem. Ta niespójność może tworzyć emocjonalne huśtawki, pozostawiając oboje partnerów w stanie zamieszania i emocjonalnego wyczerpania.
Osoby z lękowo-unikowym stylem przywiązania mogą mieć trudności z utrzymaniem stabilnych związków, często popadając w cykle rozstań i pojednań. Mogą przyciągać związki, które odzwierciedlają ich wczesne doświadczenia – takie, które są jednocześnie emocjonalnie intensywne i pełne konfliktów.
Dobra wiadomość jest taka, że choć style przywiązania kształtują się w dzieciństwie, nie są one niezmienne. Poprzez samoświadomość, terapię i pracę nad sobą możliwe jest dążenie do bardziej bezpiecznego stylu przywiązania. Rozwijanie bezpiecznych zachowań przywiązaniowych w dorosłości często polega na nauce zaufania, otwartej komunikacji i zdrowego zarządzania emocjami.
Jak rozwijać bezpieczny styl przywiązania:
Należy jednak pamiętać, że badaczka stylów przywiązania Ainsworth (1969) stwierdziła, że styl przywiązania może być różny wobec ludzi, np. inny wobec rodziców, ale też inny wobec rówieśników. Taki stan późniejsi badacze przywiązania nazywają zróżnicowanym stylem przywiązania, w którym osoba może prezentować różne style przywiązania, w zależności od jakości relacji z daną jednostką. Mogą być style przywiązania globalne, które najczęściej się uruchamiają w podobnych sytuacjach, ale również style przywiązania specyficzne, charakterystyczne dla danej relacji (Fraley, 2007; Marszał, 2015).
