Pandemia Covid-19 a zdrowie psychiczne

Kiedy pod koniec 2019 roku świat stanął w obliczu nieznanej nam dotąd nowej choroby – COVID-19, nikt nie mógł przewidzieć, co to oznacza i jaki wpływ pandemia będzie mieć na nasze życie, zdrowie i samopoczucie psychiczne. Kolejno ogłaszane obostrzenia, a także konieczność izolacji społecznej w celu ograniczenia i spowolnienia rozprzestrzeniania się wirusa, mają wpływ na nasze funkcjonowanie do dziś, i wciąż nie wiadomo, jak długo pozostaną w naszym codziennym życiu.

Ciągła dostępność informacji o zagrożeniach, nowych przypadkach czy liczbie zgonów, jakie niesie ze sobą choroba COVID-19 stanowić może bardzo stresujące doświadczenie. Nawet bez bezpośredniego niebezpieczeństwa zagrożenia zdrowia i życia, stres związany z przeżywaniem pandemii wpływa na zwiększone występowanie objawów lęku i depresji. Ponieważ wszyscy zostaliśmy tą pandemią dotknięci.

Za stan podwyższonego poczucia niepokoju odpowiada przede wszystkim przedłużona ekspozycja i niemożność oderwania się od stałego przeżywania lęku związanego z epidemią, ale także niepewną sytuacją ekonomiczną. Dużą rolę odgrywa też poczucie bezradności i niemożności ucieczki, gdyż w każdym kraju, w większym czy mniejszym stopniu panują obostrzenia i reżim sanitarny. Trudna do zniesienia jest też izolacja społeczna, zamknięcie w domu, praca zdalna, które wpływają nie tylko na nasze samopoczucie, ale też na relacje z najbliższymi.

Polskie badanie przeprowadzone w maju 2020 na próbie1179 dorosłych w wieku 18-64 lata, gdzie porównano wyniki badania z wcześniejszym badaniem przeprowadzonym w 2019 roku dotyczącym objawów depresji i lęku uogólnionego, wykazało że osoby w grupie wiekowej 18-24 lata przejawiają najwyższy poziom objawów depresji i lęku uogólnionego w czasie epidemii, natomiast osoby w grupach wiekowych 55-64 lata i powyżej charakteryzują się najniższym nasileniem objawów depresji i lęku uogólnionego. U osób młodych nasilenie objawów lękowych i depresyjnych nie wiąże się z poczuciem zagrożenia, lecz jest dodatnio skorelowane z ograniczeniami wolności, nudą czy trudnymi relacjami w rodzinie. U seniorów nasilenie objawów lęku i depresji mniej wiąże się ze zmianą stylu życia, a raczej z większym poczuciem zagrożenia ze strony wirusa, jaki i zwiększonymi obawami o dostępność pomocy medycznej w razie innych problemów, niezwiązanych z COVID – 19.

Zgodnie z teorią Hansa Selyego, w przypadku przedłużającej się sytuacji stresogennej nawet, jeśli jej siła nie jest zbyt duża, zasoby zaradcze naszego organizmu drastycznie zmaleją, co w konsekwencji doprowadzi do objawów ze sfery somatycznej i/lub psychicznej. Te objawy to między innymi: drażliwość, bezsenność, niepokój, obniżony nastrój, lęk napadowy, lęk z somatyzacją, anhedonia (czyli brak lub utrata zdolności odczuwania przyjemności), poczucie braku nadziei, frustracji, samotności.

WHO ostrzega, że znaczna część społeczeństwa, może to dotyczyć aż połowy z nas, będzie odczuwać negatywne skutki doświadczanych problemów i trudności z powrotem do równowagi psychicznej, nawet kiedy większość ograniczeń zostanie zniesiona. Takimi skutkami mogą być na przykład zaburzenia lękowe w postaci fobii, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne czy zespół lęku uogólnionego.

Dlatego tak ważne jest dbanie o siebie, swoje zasoby i dobrostan psychiczny w czasie wzmożonego odczuwania stresu w trakcie pandemii. Znalezienie swojego klucza do przywrócenia równowagi psychicznej, oderwania myśli i uwagi od wiadomości dotyczących pandemii czy skupieniu się na jak najlepszym przeżywaniu bieżącej chwili. Każda osoba, która zmaga się z przedłużającymi się trudnościami, powinna zwrócić się o pomoc do specjalisty z zakresu zdrowia psychicznego, na przykład psychologa.